کُنشهای اصلی در حیطهی علوم کامپیوتر و تفکر رایانشی
کُنشها[1] (شیوهها یا فعالیت) در چارچوب ترویج علوم کامپیوتر و تفکر رایانشی رفتارهایی هستند که دانشآموزان با سواد رایانشی برای درگیر شدن کامل با مفاهیم اصلی علوم کامپیوتر و تفکر رایانشی به کار میگیرند. مجموعه مفاهیم و کنشها (فعالیتها) به منظور ارائهی تجربیات کامل برای دانشآموزان درگیر در علوم کامپیوتر به صورت یکپارچه هستند.
معیارهای انتخاب این کنشها عبارتست از:
- آگاه شدن از رفتارهای مهمی که دانشمندان کامپیوتر انجام میدهند،
- کمک به کشف و درک کامل مفاهیم علوم کامپیوتر و تفکر رایانشی،
- کمک به دانشآموزان از طریق توسعهی مصنوعات رایانشی، و
- مبتنی بودن بر اساس فرآیندها و مهارتهای با اهمیت در علوم کامپیوتر.
با وجودی که کنشها به طور طبیعی با یکدیگر همپوشانی دارند، اما میتوان آنها را به ترتیبی نمایش داد که بیانگر فرآیندی باشند برای توسعه مصنوعات رایانشی (نظیر کُد، ربات و …). چهار مورد از این کنشها نیز به عنوان جنبههای تفکر رایانشی[2] قلمداد میشوند.
هفت کنش اصلی به عنوان اساسیترین مهارتهایی که باید دانشآموزان در عرصهی علوم کامپیوتر و تفکر رایانشی بیاموزند، به صورت زیر قابل تعریف است:
- پرورش یک فرهنگ رایانشی فراگیر[3]
- همکاری حول رایانش[4]
- شناخت و تعریف مسائل رایانشی[5]
- توسعه و استفاده از انتزاعات[6]
- ایجاد مصنوعات رایانشی[7]
- آزمایش و اصلاحِ مصنوعات رایانشی[8]
- ارتباطات در خصوص رایانش[9]
کنشهای 4 تا 7 بیانگر مهارتهای تفکر رایانشی[10] است و کنشهای 1 تا 3 پشتیبان تفکر رایانشی محسوب میشوند. پس از توصیف این کنشها، مهارتهای تفکر رایانشی نیز تشریح شده است.
توصیف کنشهای کلیدی بیانگر مجموعه انتظاراتی است که تا پایان پایهی دوازدهم باید دانشآموزان از عهده انجامشان برآیند. این ساختار با ترسیم و طبقهبندی پایهها و سطوح یادگیری مفاهیم اصلی متفاوت است، زیرا هنوز نتایج پژوهشی کافی و قابل استنادی که بیانگر سطح مهارتهای دانشآموزان در خصوص کنشهای مرتبط با علوم کامپیوتر و تفکر رایانشی در هر یک از مقاطع تحصیلی باشد، وجود ندارد. در نتیجه، توصیف کنشها به گونهای است که کمتر حالت تجویزی داشته و عمدتاً بیانگر پیشنهاداتی است متناسب با رشد و توسعه در مسیر یادگیری دانشآموزان.
[1] Practices
[2] Computational Thinking
[3] Fostering an Inclusive Computing Culture
[4] Collaborating Around Computing
[5] Recognizing and Defining Computational Problems
[6] Developing and Using Abstractions
[7] Creating Computational Artifacts
[8] Testing and Refining Computational Artifacts
[9] Communicating About Computing
[10] Computational Thinking